19-11-2012 | Vraag Chinezen naar politiek en ze beginnen over corruptie. Dat is het onderwerp dat mensen dagelijks bezighoudt. Op straat en op het werk klaagt iedereen erover en op sociale media websites wordt er volop over gediscussieerd. In de week dat Chinese en internationale media veel aandacht besteedden aan het 18e congres van de Communistische Partij was dat niet anders. Corruptie heeft ertoe bijgedragen dat Chinezen cynisch zijn geworden over hun politieke leiders en met een voortvarende aanpak ervan zou de partij wat vertrouwen kunnen terugwinnen.

Xi Jinping, de nieuwe leider van de partij en daarmee de nieuwe sterke man van China, noemde corruptie als eerste van de problemen die opgelost moeten worden. Dat getuigt van realiteitszin. Hij lijkt maar al te goed te beseffen dat corruptieschandalen de legitimiteit van de partij aantasten. Het niet-formele taalgebruik tijdens zijn eerste persconferentie geeft de indruk dat hij minder ver af staat van de bevolking dan zijn voorganger. Ook voor niet-partijleden was ieder woord dat hij sprak begrijpelijk.

Collectief
Dat betekent niet dat we op korte termijn grote koerswijzigingen moeten verwachten. China wordt bestuurd door een collectief van mannen van rond de 60, bijna allemaal afkomstig uit een handvol invloedrijke politieke families. Via consensus moeten zij tot oplossingen komen voor de enorme problemen waar China voor staat. Allemaal zijn ze via de partijhiërarchie opgeklommen en allemaal hebben ze bewezen het machtsspel behendig te kunnen spelen. Maar uiteraard zijn er ook verschillen.

Naast Xi Jinping zelf is er nog iemand om in de gaten te houden binnen het nieuwe dagelijks bestuur van de partij: Wang Qishan. Hij staat pas op nummer 6 in de partijhiërarchie, maar vanaf nu is hij verantwoordelijk voor dat prangende probleem, de corruptiebestrijding.

Blauwe das
Tijdens de presentatie van de nieuwe leiders viel hij op, omdat hij als enige van de zeven mannen een blauwe das droeg en geen rode. Wang Qishan is een eigenzinnige, pragmatische econoom, onderhandelaar met het IMF en de VS en troubleshooter bij crisissituaties. De afgelopen jaren was hij vooral bezig met de Chinese reactie op de wereldwijde financiële crisis. In China luidt zijn bijnaam dan ook ‘de brandweercommandant’.

Lange tijd leek het erop dat Wang een economische portefeuille zou krijgen, maar de economie wordt de verantwoordelijkheid van premier Li Keqiang en Wang en Li zouden elkaar maar voor de voeten lopen. Nu is hij benoemd tot secretaris van de Centrale Commissie voor Discipline Inspectie en daarmee is corruptiebestrijding zijn belangrijkste taak.

Profileren
Sommigen noemen dat zonde van zijn talent op economisch gebied, maar bronnen in de omgeving van Wang zelf menen dat het zijn eigen keuze is. Hij zou een voorkeur hebben voor een eigen portefeuille, waarvoor hij zelf volledig verantwoordelijk is en waarmee hij zich dus beter kan profileren.

Juist een crisismanager als Wang is er de persoon naar om snel met concrete stappen te komen om de corruptie binnen de partij te beteugelen. Dat zou hem krediet opleveren bij al die mensen die verontwaardigd zijn over de excessen van de afgelopen jaren. Maar het zou hem binnen de partij ook vijanden opleveren. Niet alleen omdat hij corrupte praktijken aan het licht kan brengen, maar ook omdat niet wordt geduld dat iemand zijn hoofd boven het maaiveld uitsteekt. Het wordt voor Wang Qishan dus behoedzaam manoeuvreren binnen het collectief dat de top van de communistische partij vormt.

Deze blog verscheen eerder op HCSS.nl